Tanı testleri arasında sıklıkla kullanılan bir seçenek niteliğinde olan PCR testi, koronavirüsle birlikte daha çok karşımıza çıkmaya başlamıştır. Polimeraz zincir reaksiyonunun (Polymerase Chain Reaction) kısaltması olan PCR, vücutta enfeksiyon yaratan virüs tespitini gerçekleştiriyor. Koronavirüsün tanısı için kullanılan PCR testleri, bu virüsün içerisinde yer alan RNA’yı tespit etmektedir. Tanıyı bu şekilde gerçekleştiren PCR testi, yüksek doğruluk oranı ve pratik uygulama süreci sayesinde sıklıkla tercih edilmektedir.
Koronavirüs ile enfekte olmuş bireylerin bu hastalığa verdiği tepkiler büyük bir değişiklik göstermektedir. Bazı bireyler, hastalık semptomlarının büyük bir kısmını gösterirken diğerleri asemptomatik olarak atlatabilir. Semptom gösteren bireylerin hastalık tanısı, bu belirtiler aracılığı ile kolaylıkla konulabiliyor. Ancak asemptomatik bireylerin tespiti neredeyse imkânsız bir görev halini alabiliyor. Bu bireyler, koronavirüs taşıdıklarını bilmeden yaşamlarına devam ettiklerinden daha fazla kişinin hasta olmasına neden olabiliyor. PCR tanı testlerinin semptom göstermeyen hastalarda bile virüs tespitini gerçekleştirebiliyor olması, bu noktada oldukça faydalı özelliktedir. Semptom göstermeyen bireyler test yapıldığında enfekte oldukları kanıtlanarak, hastalığı daha fazla yaymaları engellenebilir. Salgının kontrol altına alınmasında oldukça etkili olan bu test, enfekte olduğu düşünülen bireyden alınan ufak bir örnek yardımıyla kolayca yapılabilir.
İçerikler
Covid 19 PCR Testi Nedir?
PCR testleri oldukça basit bir mantıkla işlemektedir. Kişilerden alınan örnekler, onların DNA örneklerini içermektedir. Bu örneklerin yanı sıra, koronavirüs ile enfekte kişilerde, virüsün RNA’sı da bulunmaktadır. Polimeraz zincir reaksiyonu ile bu genetik segmentlerin enzimatik reaksiyonlar yardımıyla çoğaltılması gerçekleştirilir. Eğer kişiden alınan örnekte koronavirüs RNA’sı var ise, bu da çoğalacaktır ve tespit edilmesi kolay şekilde yapılacaktır.
PCR testi, uzun yıllardır tıp dünyasında kullanılan bir tanı testi değerindedir. Koronavirüsten önce de çok farklı hastalıkların vücut örneklerinde tespit edilmesi için kullanılmaktaydı. PCR, moleküler tanı testleri olarak bilinen daha geniş bir alanın alt kategorilerinden birisidir. Virüs gibi vücuda zararı dokunan mikroorganizmaların varlığının moleküler düzeyde saptanmasını sağlamaktadır. Vücuda bu zararlı unsurlar girdiğinde bağışıklık sisteminin karşı koyması sonucunda antikorlar üretilmektedir. Testler, bu antikorların tespitini de gerçekleştirebilir.
PCR testinin koronavirüs dışında sıklıkla kullanıldığı alanlardan birisi, babalık testleridir. Bunun yanı sıra pek çok genetik (doğuştan) ve edinsel (sonradan kazanılmış) hastalık etkeni de PCR testi ile tespit edilebilmektedir. PCR testi ile tespit edilen diğer hastalık etkenleri arasında; Herpes simpleks virüsü (HSV), Epstein-Barr virüsü (EBV), mikoplazma, klamidya, lejyonella, HIV ve Hepatit B bulunmaktadır.
PCR Testi Nasıl Yapılır?
Koronavirüs solunum yolunu enfekte eden bir mikroorganizmadır. Bu nedenle PCR testi yapılırken vücuttan alınan örnekler, boğaz ve burundandır. Ucunda sürüntü örneği almaya uygun pamuk bulunan ince bir çubuk kullanılır. Özellikle semptom gösteren hastalarda kullanılan örneklerden birisi, öksürük sonrası çıkan balgamdır. Ancak boğaz- burun sürüntüsü daha pratik bir yöntem olduğundan sıklıkla tercih edilmektedir. Örnek alımı konusunda eğitimli sağlık çalışanları tarafından bu işlem gerçekleştirilmelidir. Alınan örneklerin laboratuvar ortamına taşınırken kontamine olmaması (dış ortam ile bulaşının gerçekleşmemesi) oldukça önemlidir. Test sonuçlarının doğruluğu için her aşamanın uygun şekilde gerçekleştirilmesi gerekir.
Koronavirüs hastalığının ilk dönemlerinde boğaz veya burundan alınan sürüntü örnekleri doğru sonuçların elde edilmesi için yeterli olacaktır. Ancak hastalığın ilerleyen döneminde virüsün ağırlıklı olarak görüldüğü nokta havayollarıdır. Doğru test sonuçları için havayollarından sürüntü örnekleri alınması gerekebilir.
PCR testi sonuçlarının çıkma süresi, testin yapıldığı yere ve hastanın durumuna göre değişiklik gösterir. Kritik durumlarda yarım saat kadar kısa sürelerde test sonuçlarının çıkması sağlanabilir. Risk faktörü görülmeyen durumlarda test sonuçlarının çıkması 3-4 saat ile 24 saat arasında değişen bir süreyi bulabilir.
PCR Testi Ne Demek?
PCR, beraberinde birçok fayda ve kolaylık getiren bir tanı testidir. Koronavirüse yakalanmış ve gösterdiği semptomları genel özellik gösteren (baş ağrısı, halsizlik vs.) kişilerin tanısının gerçekleştirilmesini sağlar. Ayrıca hiçbir belirtisi bulunmayan bireylerin tanısında da kullanılır. Hem taşıyıcı bireylerin hem de semptom gösteren kişilerin tanısında kullanılabiliyor olması, salgının kontrol altına alınmasında en güçlü araçlardan birisi konumuna yükselmesini sağlamaktadır.
Sonuçlarının çıkması en uzun süren PCR testleri bile 24 saat gibi bir zamanda tamamlanabilir. Bu süre, hastanın izolasyonun sağlanması için oldukça kısa bir zaman değerindedir. Kısa sürede sonuç vermesi ile de büyük kolaylıklar sağlayan bir tanı testidir.
PCR testleri, belirtiler gösteren veya hasta bireyle temaslı olduğundan şüphelenen kişilere yapılmaktadır. Boğaz ve burundan bir çubuk yardımıyla kolayca alınan sürüntüler, PCR testinin oldukça güvenli bir işlem olmasını sağlamaktadır. Güvenli, acısız ve hızlı bir işlem olması, temaslı bireylerin kolayca takibini garantiler özelliktedir.
PCR testi pozitif çıkan bireyler, koronavirüs ile enfekte olmuş anlamına gelmektedir. Hasta bireyler ile temasta bulunan bireyler, ilk etapta negatif çıkabilir ve daha sonra pozitife dönebilir. Bunun nedeni, koronavirüsün vücuda girmesi ile bir hastalık etkeni olarak işlev kazanması arasında geçen zaman olmasıdır. Temaslı bireylerde yapılan tanı testleri, bu süre göz önünde bulundurularak belirlenmektedir.
Salgının ilerleyen günleri ile birlikte, PCR testinin yapıldığı sağlık kurumları yaygınlaşmaktadır. Sağlık Bakanlığı tarafından koronavirüs PCR testi konusunda onay almış hastaneler ve sağlık kuruluşları bu işlemi gerçekleştirebilir. Bazı hastaneler, koronavirüs testinin yapıldığı noktaları, hastane binalarından ayrı bir konum olarak belirlemiştir. Böylelikle, sadece koronavirüs odaklı bir işlem merkezi tanı testlerini gerçekleştirmektedir.